Βασίλης Θανόπουλος: Καλησπέρα, είμαι ο Βασίλης Θανόπουλος και σας καλωσορίζω σε ένα νέο podcast του LGBTQI+ Voice Up: Project Greece. Το Voice Up είναι ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ενδυνάμωση της φωνής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει καθημερινά. Η θεματική με την οποία θα ασχοληθούμε σήμερα είναι οι διακρίσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα intersex άτομα. Σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, φυσικά και στην Ελλάδα, η intersex κοινότητα εξακολουθεί να ζει στην αφάνεια, αφού η έλλειψη σωστής ενημέρωσης, η παθολογικοποίηση αλλά και το έντονο στίγμα συνθέτουν μία εξαιρετικά δύσκολη πραγματικότητα. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι τα ίντερσεξ άτομα υποφέρουν μεταξύ άλλων από έντονο στιγματισμό, πήραμε την απόφαση να διηγηθούμε τις ιστορίες τους με ασφάλεια. Γι’ αυτό τον λόγο, ζητήσαμε από δύο φιλικά μας πρόσωπα να χαρίσουν τις φωνές τους στις μαρτυρίες που θα ακούσετε και που ανήκουν στα άτομα της Ίντερσεξ κοινότητας. Οι φωνές ανήκουν στην Βεατρίκη Ψυχάρη και την Αλεξάνδρα Τζουανάκη τις οποίες και ευχαριστούμε θερμά. Θα ξεκινήσουμε με την Αλεξάνδρα Τζουανάκη.
Αλεξάνδρα Τζουανάκη:
Είμαι η Βίκυ και είμαι intersex γυναίκα.
Μάλλον θα αναρωτιέσαι τι είναι intersex. Θα σου εξηγήσω πολύ γρήγορα και όσο πιο απλά γίνεται. Είναι ένας όρος ομπρέλα που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τις (πολλές) εγγενείς διαφορές χαρακτηριστικών φύλου ή της αναπαραγωγικής ανατομίας. Καθημερινά γεννιούνται άνθρωποι με σώματα που δεν εμπίπτουν στις κανονιστικές νόρμες των «αρσενικών» ή «θηλυκών» σωμάτων. Γεννιούνται ή τις αναπτύσσουν σε νεαρή ηλικία. Οι ορμόνες, τα χρωμοσώματα, τα γεννητικά όργανα, η εσωτερική ανατομία μπορούν να αναπτυχθούν με πολλούς τρόπους.
Αναρωτιέσαι ίσως γιατί στα λέω αυτά σήμερα και τι επιδιώκω. Θα ήθελα λοιπόν, τα λάθη που έγιναν επάνω μου, στο σώμα μου και στη ψυχή μου, να μη χρειαστεί να τα βιώσει κανείς ξανά. Λάθη από άγνοια, λάθη από παρωχημένες έμφυλες αντιλήψεις, λάθη από γιατρούς με το σύνδρομο του Θεού, λάθη που με σημάδεψαν και με προσδιόρισαν, αδίκως έχω να σου πω και με πελώριο παράπονο. Είμαι εδώ σήμερα και σου μιλάω και εσύ με ακούς, και σε ευχαριστώ ειλικρινά πολύ γι’ αυτό, αλλά αν η επιστήμη είχε τη δυνατότητα που έχει σήμερα να προγνώσει πράγματα όταν η μητέρα μου ήταν έγκυος σε εμένα, σήμερα θα άκουγες ένα άλλο podcast ίσως, αφού εγώ δε θα είχα γεννηθεί ποτέ. Οι γιατροί θα είχαν σθεναρά υποδείξει στη μητέρα μου να τερματίσει την κύηση και εκείνη θα είχε υπακούσει φυσικά στις εντολές των ειδικών. Λογική ευγονικής, θα σκέφτεσαι, και φυσικά θα συμφωνήσω.
Θέλω να σου μιλήσω σήμερα γι’ αυτό, σε μια προσπάθεια να μαθευτούν κάποια πράγματα, τα οποία συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας, που κανείς δεν τολμά να μιλήσει γι’ αυτά, πολλές φορές ούτε μέσα στην ίδια την οικογένεια. Σε μια προσπάθεια να μη νιώσει κανένας άνθρωπος που έχει γεννηθεί με intersex χαρακτηριστικά, μόνος και διαφορετικός. Είμαστε πολλά τέτοια άτομα και είμαστε εδώ.
Η δική μου παραλλαγή λέγεται «XY γοναδική δυσγενεσία». Ο φαινότυπός μου είναι θηλυκός (το σώμα μου δηλαδή έχει θηλυκά χαρακτηριστικά) αλλά ο γονότυπος μου αρσενικός (καρυότυπος 46ΧΥ). Τι σημαίνει αυτό; Ότι γεννήθηκα γυναίκα αλλά δεν μπορούσε το σώμα μου να ολοκληρώσει την ανάπτυξή του ως γυναίκα, αφού χρωμοσωμικά είμαι άρρεν. Περίεργο, ε; Όμως όχι ασυνήθιστο έχω να σου πω. Συμβαίνει πολύ περισσότερο από όσο μπορείς να φανταστείς, όμως η ντροπή που φέρει το κοινωνικό στίγμα αφού ελάχιστα πράγματα γνωρίζει ο κόσμος, δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να μιλήσουν ανοιχτά γι’ αυτό.
Γεννήθηκα με απολύτως θηλυκά χαρακτηριστικά, λοιπόν, και με μεγάλωσαν ως κορίτσι. Έτυχε να ταυτίζομαι απόλυτα με το φύλο που μου είχε αποδοθεί οπότε ως την έναρξη της εφηβείας τα πράγματα κύλησαν ομαλά. Όταν τα κορίτσια γύρω μου άρχισαν να αναπτύσσονται και να αλλάζουν, εγώ παρέμενα καθηλωμένη σε ένα παιδικό, κοριτσίστικο σώμα. Οι φίλες μιλούσαν για περίοδο και τα νέα τους εσώρουχα, για αποτρίχωση, για αυτο-ικανοποίηση και σεξ κι εγώ τις παρακολουθούσα περιμένοντας τη σειρά μου υπομονετικά. Μια σειρά που δεν ήρθε ποτέ. Ο πρώτος γιατρός που με εξέτασε, ενθουσιάστηκε! Είχε βρει το υλικό που χρειαζόταν για να αναρριχηθεί επιστημονικά. Έμαθα από τον ίδιο, καθώς μιλούσε στη σοκαρισμένη μητέρα μου και ποτέ σε εμένα απ’ ευθείας, ότι ήμουν ένα λάθος της φύσης, ένα τέρας που σαν κι εμένα ίσως υπήρχαν κι άλλοι αλλά μετρημένοι στα δάχτυλα στον πλανήτη, ότι ποτέ δε θα αποκτήσω παιδιά, λες και αυτός είναι ο μοναδικός σκοπός της ύπαρξης των ανθρώπων και ότι ποτέ μα ποτέ δε θα έπρεπε να το μάθει κανείς, ούτε καν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, προκειμένου να αποφύγω την απέχθεια και τη χλεύη που προφανώς ο ίδιος ένιωθε γι’ αυτό που μου συνέβαινε. (Εδώ θέλω να ξέρεις ότι σήμερα, σε ένα κλειστό γκρουπ στο Facebook, έχουμε μαζευτεί αρκετές δεκάδες intersex ανθρώπων στην Ελλάδα και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες εκεί έξω. Νομίζω μορφάζεις κι εσύ μαζί μου ακούγοντάς το, ε;
Έπεσαν επιστημονικές ομάδες επάνω μου. Με γύμνωσαν μπροστά σε γιατρούς και με φωτογράφησαν, ευτυχώς χωρίς πρόσωπο, με εξέταζαν σε γυναικολογική καρέκλα, σωρεία γιατρών και φοιτητών ιατρικής χωρίς κανένας να μου απευθύνει ποτέ τον λόγο, να μου εξηγήσει το παραμικρό ή έστω να μου πει μια κουβέντα συμπάθειας. Με γέμισαν ορμόνες χωρίς ποτέ να ζητήσουν τη γνώμη μου για όλα αυτά, προκειμένου να αναπτυχθεί ελάχιστα το στήθος και τα έσω γεννητικά όργανα και με χειρούργησαν δύο φορές ώστε να αφαιρέσουν τις γονάδες για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου, κάτι το οποίο δεν έχει αποδειχθεί. Σήμερα ο Ο.Η.Ε.. κατατάσσει αυτές τις επεμβάσεις στην κατηγορία των βασανιστηρίων και πίστεψέ με, έτσι ακριβώς είναι. Αυτά όμως είναι μόνο η αρχή. Διότι το αποτέλεσμα αυτής της αντιμετώπισης, που δεν είχε ίχνος ανθρωπιάς και ενσυναίσθησης και που το επιστημονικό ενδιαφέρον περιορίστηκε στην ικανοποίηση των ναρκισσιστικών αναγκών μερικών, είχε πελώριο εκτόπισμα στο πώς έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου.
Έμαθα πολύ νωρίς να ντρέπομαι βαθιά για την ύπαρξή μου. Γέμισα ενοχές για την ύπαρξή μου, αφού εξαιτίας αυτού που μου συνέβαινε έπαθε κατάθλιψη η μητέρα μου. Έμαθα να υποκρίνομαι τη «φυσιολογική γυναίκα» και να λέω ψέματα γι’ αυτά που μου συνέβαιναν και κυρίως γι’ αυτά που δε μου συνέβαιναν. Γι’ αυτά που δεν συνέβαιναν στο σώμα μου και κατ’ επέκταση και στον εαυτό μου. Διαλύθηκε βίαια ή όποια αίσθηση ταυτότητας είχα χτίσει ως τότε. Δε θα σου πω τι πάθαινε το σώμα μου μετά από όλα αυτά όταν κάποιος με άγγιζε… είτε ήταν φιλική αγκαλιά είτε ερωτική… Πάγωνα από τρόμο και δεν μπορούσα καν να το πω ή να το δείξω. Ένιωθα ότι δεν είχα το δικαίωμα. Ήμουν γυναίκα ή ήμουν άντρας τελικά; Μήπως θα έπρεπε να μου αρέσουν οι γυναίκες; Και αφού μου άρεσαν τα αρσενικά, μήπως ήμουν gay; Τι ήμουν τελικά; Μάλλον τέρας, είχαν δίκιο οι γιατροί… Και φορούσα τη στολή του «νορμάλ ανθρώπου» και κυκλοφορούσα ανάμεσά σας… Και κάθε φορά που με κοίταζες στα μάτια, εγώ χαμήλωνα το βλέμμα από τρόμο μήπως αντιληφθείς τι μου συνέβαινε και γέλαγες με αποστροφή μαζί μου. Ή μήπως με κοίταζες με οίκτο. Σιχαίνομαι τον οίκτο, ξέρεις. Έκανα συχνά ξεσπάσματα ασυδοσίας, αυτοκαταστροφικά ξεσπάσματα, πάντα όμως στα πλαίσια του κοινωνικά αποδεκτού ώστε να μην προκαλέσω την προσοχή σου και τύχει και καταλάβεις τίποτα. Προσπάθησα να αντισταθμίσω τα πράγματα αναπτύσσοντας κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες. Αν με γνώριζες παλιότερα, δεν θα σου πέρναγε καν από το μυαλό ότι μπορεί κάτω από όλα να ζούσα σε τόσο φριχτή αγωνία. Θα έβλεπες ένα πολύ κοινωνικό άτομο, πολύ δημιουργικό και αρκετά πληθωρικό. Δεν θα σου πέρναγε από το μυαλό ότι τα περισσότερα βράδια της ζωής μου έκλαιγα, και μάλιστα βουβά ώστε να μη με ακούσω καν εγώ.
Προχωρώντας η ζωή και κοιτάζοντας τους ανθρώπους γύρω μου, ή μάλλον μελετώντας τους, διότι είχα μάθει να ζω σε διαρκή εγρήγορση, παρατήρησα ότι δεν φύτρωνε καμιά ουρά, ότι τα βράδια με πανσέληνο δεν έβγαζα τρίχωμα και δεν ούρλιαζα στο φεγγάρι και επίσης δεν είχα περίεργες αντιδράσεις σε σκόρδα και θρησκευτικά σύμβολα. Χαμογελάς, ε; Αχ, η ψυχούλα μου το ξέρει να ξέρεις. Άρχισα να ψάχνω, λοιπόν, μόνη μου τι μου συμβαίνει γιατί ούτε οι ίδιοι οι γιατροί ήξεραν. Αποφάσισα να ανακαλύψω κι άλλους ανθρώπους σαν κι εμένα στον πλανήτη. Βρήκα μια ομάδα μιας intersex παραλλαγής στην Αγγλία και επικοινώνησα μαζί τους. Μου έστειλαν το email άλλης μιας intersex γυναίκας στην Ελλάδα, η οποία είχε επικοινωνήσει πριν από εμένα μαζί τους και τους είχε αφήσει τα στοιχεία της σε περίπτωση που… τι ανακούφιση, θεέ μου!! Επικοινώνησα μαζί της και με τη σειρά της με σύστησε σε μιαν ακόμη γυναίκα, μητέρα ενός intersex παιδιού που με τη σειρά της με σύστησε σε άλλα intersex άτομα και γονείς αυτών και μάλιστα είχαν φτιάξει ένα κλειστό γκρουπ στο Facebook! Έκσταση! Βρε, σκέφτηκα, εδώ είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς! Τι λέγαν οι γιατροί; Και ναι, είμαστε όντως πολλά άτομα και είμαστε εδώ! Με τόση τρυφερότητα και άπειρη κατανόηση!! Γλύκανε η ψυχή μου. Στη συνέχεια, έγινε μια πανευρωπαϊκή συγκέντρωση από τον Ευρωπαϊκό Ίντερσεξ Οργανισμό (OII EUROPE) και στην οποία είχα την τύχη να συμμετέχω. Εκεί, κάθισα για πρώτη φορά ανάμεσα σε δεκάδες intersex άτομα και ένιωσα για πρώτη φορά στη ζωή μου κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν δεδομένο. Ένιωσα ίση. Όχι διαφορετική. Και αυτή η αίσθηση έριξε φως στο πόσο άσχημα και δύσκολα είχα ζήσει μέχρι τότε. Αποφάσισα να εμπλακώ περισσότερο και να βοηθήσω οποιονδήποτε άνθρωπο με παρόμοιες εμπειρίες. Άλλωστε και η δουλειά μου έχει τέτοιο χαρακτήρα. Έγινα ψυχοθεραπεύτρια, βλέπεις, προκειμένου να καταλάβω καλύτερα τους ανθρώπους και να ζήσω αρμονικά μαζί τους. Χρειάστηκε να γίνω αυτό που εγώ χρειαζόμουν κάποτε και μάλιστα χωρίς καμία υποστήριξη από το κράτος. Χρειαζόταν να εργάζομαι σκληρά για να πληρώνω την εκπαίδευσή μου, την ψυχοθεραπεία μου και τα ιατρικά μου έξοδα και να γιατρέψω εν ολίγοις μόνη μου τις πληγές μου. Γύρισα στην Ελλάδα και ήδη είχε δημιουργηθεί η ανάγκη για τη σύσταση ενός θεσμικού οργάνου για ίντερσεξ ζητήματα και σε άλλα άτομα. Αρχίσαμε σιγά σιγά να δουλεύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση και σήμερα είμαστε και επισήμως εδώ!! Ίντερσεξ άτομα, γονείς ίντερσεξ ατόμων, φίλοι και σύμμαχοι από όλους τους χώρους! Γιατροί ενημερωμένοι, ευαισθητοποιημένοι επιστήμονες και δημοσιογράφοι, άνθρωποι με όλη τη σημασία της λέξης!
Είμαι πολύ χαρούμενη και πολύ περήφανη γι’ αυτό. Μπορείς να με ακούσεις σήμερα αλλά δεν μπορείς να με δεις. Μπορεί να με συναντήσεις κάποια στιγμή στο πλήθος, θα είμαι αυτή που σήμερα δεν θα χαμηλώσει το βλέμμα από ντροπή αλλά θα σε κοιτάξει στα μάτια, πλήρως υπερήφανη για την ύπαρξή μου, εγκάρδια, εδώ και για εσένα αν χρειαστεί. Χρησιμοποιώ τα προνόμια της λευκής, δυτικής γυναίκας ώστε να προσθέσω ένα λιθαράκι στην ορατότητα και τη συμπερίληψη, όπου αυτή ακόμη χρειάζεται, και θέλω να σου υπενθυμίσω ότι αν δεν έχουμε ό ένας τον άλλον τότε δεν έχουμε τίποτα. Τίποτα. Νιώθω όπως εσύ, πολλές φορές ανησυχώ και αγχώνομαι με όσα συμβαίνουν γύρω μου και στον κόσμο, ελπίζω, ονειρεύομαι, ερωτεύομαι, γκρινιάζω για τα χρήματα, απογοητεύομαι, γελάω, κλαίω, βαριέμαι και αγαπάω. ΑΓΑΠΑΩ πια. Εμένα, εσένα, όλ@ μας. Αν μπορείς να μας βοηθήσεις με οποιονδήποτε τρόπο, μπορείς να μας βρεις στο site μας, www.intersexgreece.org.gr
Να ξέρεις όμως πως και μόνο που με άκουσες, ήδη μας έχεις βοηθήσει και σε ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό. Ας κρατήσουμε σφιχτά όση ανθρωπιά μάς έχει απομείνει από τις συνθήκες και τις εμπειρίες και ας την πολλαπλασιάσουμε ερχόμενοι κοντά
.
Σε ευχαριστώ και πάλι!
