Βασίλης Θανόπουλος: Καλησπέρα, είμαι ο Βασίλης Θανόπουλος και σας καλωσορίζω σε ένα podcast του LGBTQI+ Voice Up: Project Greece. Το Voice Up είναι ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ενδυνάμωση της φωνής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει καθημερινά. Καλεσμένος στο σημερινό μας podcast είναι ο ηθοποιός Γιώργος Μακρής, με τον οποίο θα συζητήσουμε για την καθημερινότητα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μία ΛΟΑΤΚΙ οικογένεια στην Ελλάδα. Γιώργο, να σε καλωσορίσουμε στα podcast, να σε ευχαριστήσουμε για την παρουσία σου. 

Γιώργος Μακρής: Εγώ ευχαριστώ. 

Βασίλης Θανόπουλος: Ωραία, θέλω λίγο να ξεκινήσουμε έτσι απλά: τι σημαίνει για σένα οικογένεια;

Γιώργος Μακρής: Οικογένεια για μένα είναι ένα μέρος, μια τοποθεσία που προσφέρει φροντίδα. Και νομίζω αυτό είναι το πρώτο πράγμα που με αφορά. 

Βασίλης Θανόπουλος: Ωραία, θέλεις να μας μιλήσεις λίγο τώρα για τη δική σου οικογένεια; 

Γιώργος Μακρής: Εγώ με τον σύντροφό μου έχουμε ένα παιδάκι, το παιδάκι μας, το οποίο είναι τρεισήμισι χρόνων. Είμαι εγώ αναγνωρισμένος γονιός του παιδιού. Ο σύντροφός μου δεν είναι, τουλάχιστον για το νόμο. Για το παιδί είναι (γελάκι), και αυτό έχει και τη μεγαλύτερη σημασία για μας. 

Βασίλης Θανόπουλος: Επειδή αυτή την περίοδο μιλάμε έντονα εξαιτίας και μιας καμπάνιας για την ισότητα στον γάμο, θέλω να μου πεις αυτή η μη αναγνώριση της ισότητας στην Ελλάδα πρακτικά τι σημαίνει για τη δικιά σου οικογένεια; 

Γιώργος Μακρής: Σημαίνει πάρα πολλά και πολλά από αυτά είναι και επικίνδυνα πράγματα. Ας πούμε, δεν υπάρχει αναγνώριση του ενός γονιού σε περίπτωση χωρισμού. Το οποίο είναι το πιο δύσκολο, γιατί σε περίπτωση θανάτου, επειδή στη δική μας περίπτωση ειδικά το δικαστήριο αναφέρει τον σύντροφό μου στην απόφαση, ίσως και να τον λυπηθούν! Αλλά πάλι είναι στην ευχέρεια του κάθε δικαστή αυτό. Απ’ την άλλη, εγώ αν τρελαθώ μία μέρα και σηκωθώ και φύγω, ο σύντροφός μου δεν έχει κανένα δικαίωμα πάνω στο παιδί. Ό,τι και να κάνουμε, ό,τι συμβόλαια και να κάνουμε. Επίσης, σε περίπτωση που το παιδί πάθει κάτι και εγώ λείπω από το σπίτι, είμαι σε ένα ταξίδι, ας πούμε, ο σύντροφός μου δεν μπορεί να το πάει στο νοσοκομείο. Και δεν ξέρω και τι θα γίνει και στο δημόσιο σχολείο, γιατί τώρα το παιδί πάει σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό. Εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά, αναγνωριζόμαστε και οι δύο σαν γονείς του. Αυτά είναι νομίζω τα κυριότερα που με απασχολούν εμένα. 

Βασίλης Θανόπουλος: Είσαι νομίζω ακόμα ένα παράδειγμα αυτού που προσπαθούμε και εμείς να πούμε πάρα πολύ συχνά, ότι ο νόμος εδώ που θέλουμε να περάσει έρχεται να διορθώσει μία κατάσταση για οικογένειες που ήδη υπάρχουν. 

Γιώργος Μακρής: Υπάρχουν πάρα πολλά χρόνια, γιατί εγώ ξέρω και ομόφυλες οικογένειες του ’70, του ‘80 που έχουν μεγαλώσει παιδιά, και τα μεγάλωσαν ως ο θείος και η μαμά, ο νονός και η νονά, η νονά και η νονά, ενώ στην ουσία ήταν ζευγάρια οι άνθρωποι και αναγκάζονταν να ζουν μια ζωή στο ψέμα. 

Βασίλης Θανόπουλος: Θέλω να σε ρωτήσω και κάτι άλλο που με προβληματίζει και μένα προσωπικά. Στην απόφασή σου να κάνεις οικογένεια, το γεγονός ότι αυτή δεν αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, μέχρι τώρα τουλάχιστον, σε προβλημάτισε ποτέ; Έφτασες σε σημείο να σκεφτείς «θέλω, αλλά μήπως να το ξανασκεφτώ, γιατί η οικογένειά μου δεν θα αναγνωρίζεται, δεν θα υπάρχει στην ελληνική πραγματικότητα»; 

Γιώργος Μακρής: Ναι, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα αναγνωρίζεται! (γέλια)

Βασίλης Θανόπουλος: Θέλω να δω, ρε παιδί μου αν σε προβλημάτισε. 

Γιώργος Μακρής: Δε με προβλημάτισε, στην αρχή ήταν τόσο μεγάλος ο στόχος να αποκτήσουμε το παιδί —γιατί κι εκεί είχαμε προβλήματα λόγω της ομοφυλοφιλίας μου, παρόλο που έχω συγγένεια με το παιδί κάπως κολλήσαμε. Ευτυχώς, κάποιοι πρόεδροι δικαστηρίου ήτανε πιο σωστοί κατά τη γνώμη μου κι είδαν άλλα πράγματα κι όχι αυτό. Σταθήκαν σ’ άλλα πράγματα. Τώρα το σκέφτομαι καμιά φορά. Δηλαδή, σκέφτομαι ότι δεν ξέρω αν θα ‘χω το δικαίωμα στο δημοτικό να πω στη δασκάλα, ας πούμε, για συμπεριληπτικότητα. (γέλια) Στον παιδικό μπορώ να πω, γιατί είναι έτσι ο παιδικός, και γενικά οι παιδικοί σταθμοί έχουν κι άλλον ανταγωνισμό. Τώρα ένα δημόσιο σχολείο… Γιατί σκέφτομαι αν το παιδί θέλω να πάει σε δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο. 

Βασίλης Θανόπουλος: Ωραία, ας μιλήσουμε τώρα για αυτό που ονομάζουμε κοινωνική αποδοχή. Ως ένα ομόφυλο ζευγάρι, ως μία οικογένεια ουράνιο τόξο, έχετε αντιμετωπίσει ποτέ κάποιο περιστατικό, από κακοποιητικό μέχρι, ξέρω ‘γω, προσβλητικό, μέχρι το οτιδήποτε;

Γιώργος Μακρής: Στον κύκλο μας όχι, σίγουρα. Όταν κάναμε γνωστή την ιστορία μας πήραμε πάρα πολύ ωραία μηνύματα, και μηνύματα τα οποία δεν τα καταλάβαινα, τύπου «συγχαρητήρια», «είστε υπέροχοι» κι αυτά, κάτι που δε συμφώνησα πολύ, γιατί ουσιαστικά ήταν δική μας απόφαση. Δεν κάναμε… Εντάξει, καταλαβαίνω ότι κάποιοι άνθρωποι ταυτίστηκαν. Και πήραμε και κάποια μηνύματα τα οποία ήταν λίγο… Πέρα απ’ τα αρνητικά, ότι «το παιδί, και τι σας έκανε το παιδί και το βασανίζετε» κτλ., κάποια μηνύματα που μου δείξαν τι άποψη έχει ο κόσμος για τους ομόφυλους. Δηλαδή ότι θα βιάζουμε το παιδί, ότι θα το κακοποιούμε, ότι θα το κάνουμε γκέι με το ζόρι… Όχι, και προσπαθούμε να μη στεκόμαστε στο 1 σχόλιο ή στα 5 σχόλια όταν τα 100 είναι καλά. Τώρα δεν ξέρω όταν το παιδί ανεξαρτητοποιηθεί έξω τι θα γίνει. Γιατί αυτό με προβληματίζει περισσότερο και προετοιμάζω και το παιδί γι’ αυτό, δηλαδή να μην τον αποδεχθεί η κοινωνία, να αποδεχθεί αυτός την κοινωνία!

Βασίλης Θανόπουλος: Θέλω να σε ρωτήσω λίγο περισσότερο γι’ αυτό, χωρίς όμως να αναφερθούμε συγκεκριμένα στο τι λέμε σε ένα παιδί, γιατί αντιλαμβάνομαι ότι είναι μια οικογενειακή πραγματικότητα που θέλουμε να την αφήσουμε ανεπηρέαστη. Ενώ μπαίνεις σε μια διαδικασία, πόσο εύκολο είναι να μιλάμε στα παιδιά για συμπεριληπτικότητα σε μία ηλικία των τριών ή των τεσσάρων ετών; Είναι μία ερώτηση λίγο χαζή, γιατί σαφώς, τουλάχιστον εγώ πιστεύω ότι είναι εύκολο, είναι το ορθόν.

Γιώργος Μακρής: Είναι πολύ εύκολο. Δεν χρειάζεται να εξηγήσεις τίποτα. Δηλαδή… το μόνο που εμείς έχουμε την τύχη να έχουμε είναι κι άλλο ένα ομόφυλο ζευγάρι φίλους με τα παιδιά μας και να παίζουνε. Αλλά αυτό που ξέρει το παιδί είναι ότι ο Κώστας έχει, ας πούμε, 2 μαμάδες, ο Γιώργος έχει 2 μπαμπάδες, ο άλλος έχει μία μαμά κι έναν μπαμπά, ο άλλος έχει μια γιαγιά… Υπάρχουν πάρα πολύ ωραία βιβλία —λίγα βιβλία, αλλά πολύ ωραία— τα οποία μιλάνε για την οικογένεια, που είναι καλό να τα πάρουν όλοι οι γονείς που έχουν την απορία τι θα πουν στα παιδιά τους. Αλλά νομίζω το πρόβλημα δεν είναι τι θα πεις στα παιδιά. Το θέμα είναι πώς θα διαχειριστεί ο ενήλικας την άρνησή του απέναντι σε αυτό. Τα παιδιά είναι πάρα πολύ εύκολο να καταλάβουν.

Βασίλης Θανόπουλος: Τα όνειρά σου για το μέλλον ποια είναι, σε σχέση με την οικογένειά σου πάντα;

Γιώργος Μακρής: Να φτιάξω μία οικογένεια η οποία να μπορεί να προσθέσει κάτι σε αυτή την κοινωνία. Χωρίς να μπω στην πρώτη γραμμή του πολέμου, γιατί σε αυτό πρέπει να πάρω και το παιδί μαζί μου, κάτι που δεν θέλω. Αλλά να προσθέσει κάτι, δηλαδή να πάει λίγο πιο μπροστά αυτό, να μας αφορούν λίγο λιγότερα, να δούνε και οι άνθρωποι ότι ένα παιδί με δύο γονείς του ίδιου φύλου δεν είναι εξωγήινος, γιατί έχει τα ίδια πράγματα, έχει την ίδια ταλαιπωρία. Καμιά φορά πιάνω τον εαυτό μου να μαλώνω το παιδί και έχω ενοχή κοινωνική. Λέω «α κοίταξε, και τι θα πουν αν με ακούσουν να το μαλώνω; Ότι έχουν το παιδί δύο άντρες και μαλώνουν το παιδί». Όλοι μαλώνουν τα παιδιά τους, όλοι έχουν τα ίδια άγχη, όλοι κουράζονται από τα παιδιά. Γι’ αυτό καμιά φορά, όπως σου ‘πα και πριν, δε μ αρέσει να μου λένε «μπράβο» και συγχαρητήρια κλπ., γιατί δεν είμαστε υπέροχοι. Κάνουμε πολλά λάθη σαν γονείς, όπως κάνουν όλοι. 

Βασίλης Θανόπουλος: Εντάξει, εδώ οφείλουμε να αναγνωρίσουμε— και δεν αναφέρομαι στο κομμάτι της γονεϊκότητας, αναφέρομαι στο κομμάτι του «βγαίνω και μιλάω δημόσια», που δυστυχώς ακόμα στην Ελλάδα δεν είμαστε σε έναν βαθμό που τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αισθάνονται ασφαλή, και πολύ λογικό με όλα αυτά που συμβαίνουν. Αλλά παρόλα αυτά, και οι δύο, και εσύ και ο σύντροφός σου που είστε και οι δύο επώνυμα άτομα, έχετε βγει κι έχετε μιλήσει ανοιχτά. Οπότε αυτό τουλάχιστον πρέπει να το αναγνωρίσουμε, γιατί είναι πολύ σημαντικό ως μήνυμα ορατότητας.

Γιώργος Μακρής: Μοιράζουμε και την ευθύνη μας λίγο, εννοώ ότι από τη στιγμή που το ξέρεις έχεις κι ευθύνη. Δηλαδή…

Βασίλης Θανόπουλος: Πολύ σωστό αυτό. Ωραία, τι θα συμβούλευες τώρα τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που θέλουν να κάνουν μία οικογένεια, αλλά προβληματίζονται, το σκέφτονται, αγχώνονται, ακούνε τι συμβαίνει γύρω; Τι θα συμβούλευες αυτά τα άτομα; Σε ένα ομόφυλο ζευγάρι ανδρών, γυναικών ή ό,τι;

Γιώργος Μακρής: Ότι σίγουρα, όσοι πιο πολλοί το πετύχουμε αυτό τόσο καλύτερο για την κοινωνία μας, τόσο πιο πολύ θα αποκτήσει τριβή ο κόσμος που δεν έχει ιδέα σε σχέση με αυτό. Κι ότι ένα παιδί είναι τόσο μεγάλο θαύμα και θέλει τόση δουλειά και τόση κόπωση που νομίζω δε θα τους αφορά τόσο πολύ το έξω. Μέσα από το παιδί θα δουλεύουν και για την κοινωνία. 

Βασίλης Θανόπουλος: Αν μπορούσες να απευθυνθείς στην πολιτεία, αν είχες μπροστά σου έναν υπουργό, έναν πρωθυπουργό και σε άκουγε, τι θα του έλεγες σε σχέση με το κομμάτι της οικογένειας; Τι θα ήθελες να του πεις; 

Γιώργος Μακρής: Ότι σκέφτομαι τη μέρα κάποια στιγμή που ίσως ψηφιστεί αυτό ότι θα γίνει σαν χάρη λίγο. Ότι σας κάνουμε τη χάρη. Δε νομίζω ότι είναι χάρη τα δικαιώματα των ανθρώπων. Θα του έλεγα γιατί δεν συνέβη ακόμα, γιατί σε μία χώρα που έχουμε ένα κόμμα που είναι αυτό που είναι, που παλεύει για τα ευρωπαϊκά ιδανικά κι αυτά, συζητάμε ακόμα για τέτοιου είδους πράγματα. Βγήκε και μία υπουργός, μια πολιτικός, δεν ξέρω τι είναι, κι είπε ότι η Ελλάδα δεν συμφωνεί με αυτό οπότε δεν μπορούμε να το ψηφίσουμε, αυτό για την ισότητα στον γάμο, κάτι που δεν ισχύει. Δηλαδή εμάς μας έχουν καλέσει από πάρα πολλά πανεπιστήμια να μιλήσουμε, που είναι νέα παιδιά, που είναι πολύ υπέρ αυτού. Αλλά σίγουρα δεν θα ζητιανέψω τα δικαιώματά μου.

Βασίλης Θανόπουλος: Είχατε ποτέ προβληματιστεί με το να πάτε σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα; Γιατί στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή σε πολλές χώρες, οι ΛΟΑΤΚΙ οικογένειες αναγνωρίζονται απολαμβάνοντας πλήρη δικαιώματα. 

Γιώργος Μακρής: Εγώ έχω πει στον σύντροφό μου, γιατί ο σύντροφός μου έχει και μια άλλη πορεία στο θέατρο, στην τηλεόραση κι αυτά, επειδή είναι λίγο πιο παλιός (γέλια)… Τού ‘χω πει ότι άμα δω ότι το παιδί βασανίζεται —και όχι να του πούνε κάτι σαν «οι γονείς σου είναι γκέι», το ξέρουν ότι είναι γκέι, δε θα πουν τη γνώμη τους σε κάτι—, αλλά αν δω ότι βασανίζεται, δηλαδή αν δω ότι τα πράγματα ξεφεύγουνε, δε θα βασανίσω το παιδί σε καμία περίπτωση, για καμιά σημαία. 

Βασίλης Θανόπουλος: Πολύ λογικό. Θα σου πω κάτι τώρα. Νομίζω ότι… Προσωπικά εγώ έχω την άποψη ότι όταν αναγνωρίσεις ένα δικαίωμα, ανεξάρτητα αν έχεις σκοπό να το διεκδικήσεις ή να το απολαύσεις αυτό το δικαίωμα, βοηθάει στο να διευρύνουμε αυτό που λέμε την έννοια της ισότητας, της κοινωνικής αποδοχής. Εσύ πιστεύεις ότι αν αυτή τη στιγμή περάσει μια νομοθεσία που αναγνωρίζει την ισότητα στον γάμο, αυτό θα βοηθήσει και μία κοινωνία να αποδεχτεί τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα όπως πρέπει να τα αποδεχτεί; Σ’ όλους τους τομείς όμως, όχι μόνο στο κομμάτι της οικογένειας. 

Γιώργος Μακρής: Νομίζω αυτός δεν είναι ο στόχος; Εννοώ ναι, έτσι μπορούμε μόνο. Καταρχήν, καλύπτεις νομικά κάποιον όταν το κάνεις αυτό. Όταν υπάρχει νόμος πάνω σε αυτόν, τον καλύπτεις. Δηλαδή όταν ο άλλος σε προσβάλλει τώρα ή πει κάτι στο παιδί μου δεν μπορείς να κάνεις κάτι. Άμα υπάρχει νόμος που σε καλύπτει, εννοείται πως έχεις άλλα υποστηρικτικά μέσα να υποστηρίξεις την οικογένειά σου και τον εαυτό σου. Δηλαδή να, τώρα ας πούμε, επιτρέπεται η αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια. Δεν καταλαβαίνω τη διαφορά. 

Βασίλης Θανόπουλος: Αυτό είναι σημαντικό να το κάνουμε έτσι, τη διαφορά μεταξύ αναδοχής και τεκνοθεσίας. 

Γιώργος Μακρής: Καταρχήν, χαίρομαι που το λες τεκνοθεσία και δεν το λες υιοθεσία! (γέλια) Στην αναδοχή ουσιαστικά φροντίζεις ένα παιδί, το οποίο μπορεί να το φροντίζεις για έναν μήνα, για πέντε χρόνια, για 10 χρόνια —που για 10 χρόνια πάει να πει ότι το παιδί αναπτύσσεται σε μια γκέι οικογένεια πάλι. Και η τεκνοθεσία είναι ότι παίρνεις ένα παιδί το οποίο παίρνει το όνομά σου και το όνομα του δεύτερου γονιού του. Ας πούμε, εμάς το παιδί, επειδή έχω την επιμέλεια, θα πάρει το όνομα της μαμάς του και του αγνώστου πατρός του. Οπότε το παιδί θα έχει δύο γονείς οι οποίοι το μεγαλώνουνε και μια ταυτότητα με δυο ανθρώπους που δεν τους ξέρει… Υπάρχει ένα μπέρδεμα γραφειοκρατικό. Αλλά την ίδια επιρροή που περνάς σε ένα παιδί και στην αναδοχή την περνάς και στην υιοθεσία. Δηλαδή δεν υπάρχει καμιά διαφορά απέναντι σε αυτό.

Βασίλης Θανόπουλος: Θυμάσαι όταν ψηφιζόταν ο νόμος για την αναδοχή;

Γιώργος Μακρής: Ναι. 

Βασίλης Θανόπουλος: Θυμάσαι, είχε πέσει στην αντίληψή σου όλη αυτή η συζήτηση που είχε γίνει στη Βουλή και αυτή η κακοποίηση που υπήρχε και αναφερότανε στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που επιθυμούν ή έχουν ήδη παιδιά;

Γιώργος Μακρής: Όχι, θες να μου θυμίσεις; (γέλια)

Βασίλης Θανόπουλος: Όχι, δε θέλω να σου θυμίσω, αφού δεν το θυμάσαι καλύτερα να μην αναπαράγουμε κακοποιητικό λόγο. Απλώς, προσπαθώ να καταλάβω, γιατί κάνουμε μια συζήτηση τώρα και αισθάνομαι ότι κάθε φορά που ψηφίζονται νομοσχέδια, κάθε φορά που προσπαθούμε να κάνουμε ένα βήμα ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα ότι κανείς δεν αντιλαμβάνεται το πώς αισθανόμαστε εμείς τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα όταν ακούμε τις ταυτότητές μας να γίνονται είτε προϊόν εκμετάλλευσης είτε κακοποίησης, γι’ αυτό. Γι’ αυτό το λέω. Ωραία.

Γιώργος Μακρής: Τα δικαιώματά μας γίνονται εργαλεία πολιτικής. Εννοώ…

Βασίλης Θανόπουλος: Γιατί το λες αυτό; (γέλια κι από τους 2)

Γιώργος Μακρής: Γιατί εγώ πιστεύω ότι αν τα πράγματα πάνε πολύ κακά, ας πούμε, σε κάποια κυβέρνηση, θα ‘ρθει κι ένας νόμος στο τέλος για να πάρουν κι άλλη υποστήριξη. Νομίζω κάπου κρατάνε… Δεν νομίζω ότι δεν θα μπορούσε να έχει γίνει αυτό ήδη. Επειδή είναι και μια μεγάλη διαδικασία αυτό το κομμάτι, πρέπει να αλλάξει ολόκληρος ο νόμος, πάρα πολλοί νόμοι άμα ψηφιστούν οι ομόφυλοι γάμοι. Έπρεπε να το έχουν ξεκινήσει πάρα πολλά χρόνια και να τελειώνουμε πια με αυτό. Δηλαδή είμαστε λίγο πίσω.

Βασίλης Θανόπουλος: Ναι, και νομίζω η πιο σημαντική παρατήρηση που πρέπει να κάνουμε είναι ότι μιλάμε για μια πραγματικότητα που ήδη υπάρχει. Οπότε, μιλάμε για ανθρώπους και για πραγματικότητες οι οποίες στερούνται βασικών δικαιωμάτων και αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες εξαιτίας του ότι κάποιος δεν έχει νομοθετήσει…

Γιώργος Μακρής: Δεν στερούμαστε εμείς, στερούνται τα παιδιά, έτσι; Που είναι χειρότερο. Γιατί μας λένε πάρα πολύ για τον παιδοκεντρισμό κι ότι όλα γίνονται γύρω από τα παιδιά και όλα μας πάνε μια χαρά με τα παιδιά… Δεν, στα παιδιά γυρίζει όλο αυτό. 

Βασίλης Θανόπουλος: Ωραία, θα ‘θελα να κλείσουμε κάπως θετικά, με μία έτσι…

Γιώργος Μακρής: Μ’ ένα τραγούδι! (γέλια κι οι 2)

Βασίλης Θανόπουλος: Να κλείσουμε, ξέρω γω, με μία εικόνα, με κάτι που θα ήθελες να μοιραστείς και να μιλάει για το τι σημαίνει να είσαι γονέας, ανεξάρτητος ταυτότητας φύλου, ανεξαρτήτως του οτιδήποτε. 

Γιώργος Μακρής: Γονέας σημαίνει ότι από εκεί που έχεις αρχίσει να καταλαβαίνεις ότι «εγώ σταματάω πια την εξέλιξή μου, αυτό είμαι», ξαφνικά όταν γίνεσαι γονέας ανοίγει ένας άλλος κόσμος απέναντί σου. Ένας όμορφος κόσμος. Παίρνεις μία τεράστια ευθύνη —του εαυτού σου πρώτα από όλα, να είσαι καλά εσύ και μετά το παιδί. Και μέσα απ’ τα μάτια των παιδιών καταλαβαίνεις αυτό που λέγαμε και πριν, ότι να, ο Νικηφόρος έχει δυο μπαμπάδες… Τα μάτια και το μυαλό των παιδιών δεν έχουν καμία κριτική και καλό είναι να τα αντιγράφουμε και να τα μιμούμαστε και να πάμε με βάση και τα παιδιά. Γιατί όπως λέει και ένα κείμενο, τα παιδιά δεν πάνε ποτέ στο παρελθόν που είμαστε εμείς⸱ τα παιδιά είναι το μέλλον και είναι ένα τόξο το οποίο εκτοξεύεται και πρέπει να τα ακολουθούμε και να τους μοιάζουμε, κι όχι να τα κρατάμε πίσω. Αυτό.

Βασίλης Θανόπουλος: Νομίζω ότι με αυτό θα κλείσουμε, είναι πολύ όμορφο. Και να σε ευχαριστήσουμε πάρα πολύ για αυτά που μας είπες. 

Γιώργος Μακρής: Εγώ ευχαριστώ.

Βασίλης Θανόπουλος: Εμείς θα τα ξαναπούμε σε ένα επόμενο podcast. Γεια σας.